„За сликичките Панини и природните катастрофи“

„Водиштето, ебаната течност, уништи се што изградивме изминатите дваесет години. Ги избриша границите, дури и омразата во која опуштено се тркалавме, се удави во неа. ... Колењето не раздели, давењето не состави. ...“

                                                                                       Ведрана Рудан

Во преамбулата на нашиот Устав, прогласен на седница на Собранието на Република Македонија бр.08-4642/1 од 17.11.1991 година, стои дека: „Тргнувајќи од историското културно, духовно и државно наследство на македонскиот народ и од неговата вековна борба за национална и социјална слобода и за создавање на своја држава, а посебно од државно-правните традиции на Крушевската република и историските одлуки на АСНОМ иуставно-правниот континуитет на македонската држава како суверена република во Федеративна Југославија, од слободно изразената волја на граѓаните на Република Македонија на референдумот од 8 септември 1991 година, како и од историскиот факт дека Македонија е конституирана како национална држава на македонскиот народ во која се обезбедува целосна граѓанска рамноправност и трајно сожителство на макеонскиот народ со Албанците, Турците, Власите, Ромите и другите националности кои живеат во Република Македонија, а со цел:

-          Република Македонија да се конституира како суверена и самостојна и како граѓанска и демократска држава;

-          Да се воспостави и изгради владеењето на правото како темелен систем на власта;

-          Да се гарантираат човековите права, граѓански слободи и националната рамноправност;

-          Да обезбеди мир и сожителство на македонскиот народ со националностите кои живеат во Република Македонија и

-           Да се обезбеди социјална правда, економска благосостојба и напредок на личниот и заедничкиот живот...“

Со Одлука за прогласување на амандманите IV до XVIII, усвоени на седница на Собранието на Република Македонија бр.07-3695/1 од 16.11.2001 година, со Амандманот IV е донесена нова Преамбула во нашиот Устав, која гласи: „Граѓаните на Република Македонија, македонскиот народ, како и граѓаните кои живеат во нејзините граници кои се дел од албанскиот народ, турскиот народ, влашкиот народ, српскиот народ, ромскиот народ, бошњачкиот народ и другите, преземајќи ја одговорноста за сегашноста и иднината на нивната татковина, свесни и благодарни на своите предци за жртвите и посветеноста во нивните заложби и борба за создавање самостојна и суверена држава Македонија и одговорни пред идните генерации за зачувување и развој на се што е вредно од богатото културно наследство и соживот во Македонија, еднакви во своите права и обврски кон заедничкото добро на Република Македонија во согласност со традицијата на Крушевската Република и одлуките на АСНОМ и на Референдумот од 8 септември 1991 година, одлучија да ја конституираат Република Македонија како самостојна, суверена држава, со намера да се воспостави и зацврсти владеењето на правото, да се гарантираат човековите права и граѓанските слободи, да се обезбеди мир и соживот, социјална правда, економска благосостојба, и напредок на личниот и заедничкиот живот, преку своите претставници во Собранието на Република Македонија, избрани на слободни и демократски избори, го донесуваат овој Устав.“

Тенденцијата на оваа, втора по ред Преамбула, произлезе од немилиот и крвав конфликт кој се случи во 2001 година, а кој неминовно како политичко-правно решение имаше за цел да ги појасни националните и граѓанските односи внатре во државата меѓу двете доминантни општествено-граѓански, национални, заедници – македнската и албанската. Меѓутоа, видно од содржината на оваа преамбула, правно гледано, таа уште подлабоко го потенцира граѓанскиот карактер на Уставот („граѓаните како конституенс“– Види пошироко - С.Шкариќ „Споредбено и македонско уставно право, стр.183), како и улогата и стремежот на сите граѓани во Република Македонија делови од сите национални групи кои ја конституираат, за граѓански концепт во заедничката држава. Од друга страна, се чини дека ваквиот граѓански концепт зазема една национална тенденција, односно произлегува од потребата за дефинирање и истакнување на националната премиса како составен дел од граѓанската. Таа, истовремено е и потесно толкување на граѓанскиот концепт на Преамбулата и Уставот на Република Македонија.

Преамбулата, како таква, е вовед во Уставот, како највисок пишан текст. Таа не е правна норма, ниту пак проста декларација која е без одредено значење за нормативниот текст што следи. Во некои Устави, таа е посилна од било која уставна норма, бидејќи се наметнува како основа за толкување на смислата на уставните норми и уставниот поредок во државата. На пример таква е Преамбулата на Уставот на Франција од 1958 година која е составена од два става, и еден член од нормативен карактер. Таква е и онаа во Уставот на САД, која ги удира темелите на смислата за американскиот сон и потребата за слобода и потрага по среќа.

Граѓански сервис - „Еден мал чекор за солидарноста, еден голем чекор за мојата судбина“

Интересно, но фактот дека најголемиот број на држави во светот имаат Устави кои содржат Преамбули, го наметнува прашањето за философската и идеолошката премиса на поредокот во државата. Поредокот во државата, нејзините односи, не се исклучиво нормативна категорија, проста традиција на правни правила, туку една емпириска и епистемолошка потреба на човекот. Потреба која е истовремено индивидуална и колективна.

Во смисла на нашата преамбула, односно нејзините индивидуални и колективни епистемолошки основи за потрага по клучот на „граѓанството“ како највисок идеал, се поставуваат прашањата „Дали ваквите реални основи во Преамбулата го одразуваат реалниот купен продукт од истата, дали ваквите основи се само реално декларативно искупување за нивната практична идеолошка нефункционалност, или пак самите тие основи се куповна идеолошка функционалност за практичното декларативно искупување од неподносливата реалност?“

На интернет порталот You Tube, покрај мноштвото други видео клипови, постои една група на видеа постирани од социјалната група RSA Animate. Истите видеа можат да се најдат и на нивната веб страница www.thersa.org со поголема содржина и пишани коментари за нивната дејност и улога. Интересен факт во овие видео клипови се анимациите кои одат истовремено со текстот презентиран од говорникот, а кои се прикажани како еден човек со забрзано темпо, со маркер, ги црта на метална бела табла.

Во еден од тие видео клипови, „Прво како трагедија, потоа како фарса“, словенечкиот филозоф Славој Жижек, користејќи ја оваа Марксова позната изрека, цели да прикаже одговор на прашањето „Зошто во нашата економија актите на милосрдие не се повеќе начин на размислување на неколку добри момци „од таму некаде“, туку тие се составен дел од нашата економија?“ Како поткрепа на овој став Жижек преку пластичен и секојдневен пример појаснува дека, денес, кога нешто купувате, вашата анти-конзумеристичка должност да причините нешто за другите, за животната средина и слично, веќе е вклучена во процесот на купување.

Тоа, во смисла дека практиката на Сорос, на „грабање пари наутро, а попладне половина од парите да се вратат назад во добротворни организации, групи за поддршка и слично“, најпрво била тенденција, а денес оваа парадигма, која е вообичаено секојдневие, е да ги спои двете дваесет и четири часовни практики во едно.

Таков пример Жижек наведува за кафетеријата „Старбакс“, кои преку нивната кампања „It’s not just what you are buying, it’s what you are buying into“. (Во слободен превод тоа би значело: „Тоа не е само она што го купувате, туку во што се вклучувате“.) Со други зборови, кога купувате Старбакс кафе, вие купувате нешто поголемо од шољата кафе, Вие купувате „кафе етика“. Ако одите на веб страницата на Стгарбакс, www.starbucks.com, тие велат дека: „преку „Планетарната програма“ на Старбакс ние купуваме „фер-трејд“ кафе отколку било која земја во светот, а со тоа се гижиме фармерите кои го купуваат кафето да добијат фер цена за нивната тешка работа, инвестирајќи и подобрувајќи ги практиките на одгледување на кафе и на грижа за заедниците ширум светот. На нивната веб страница во одделот „Responsibility“ (Одговорност), ќе најдете заглавја кои се однесуваат на заедницата, етиката, животната средина, како и извештаи за прогресот и целите на нивната „глобална одговорност“.

Како што и самиот Хауард Шулц вели, „Ние не сме дел од бизнисот со кафе, ние сме дел од бизнисот со искуство“. Односно, во буквална смисла на зборот, повторно, цитирајќи го Шулц: „Ако не ти ја сфаќаат идејата, преземи им ја компанијата“.

Жижек тоа го дефинира како „културолошки капитализам“, односно, „Вие не купувате само кафе, туку вие се вовлекувате во самиот конзумеристички акт (чин); купувате искупување (еден вид на нео-спасение) поради тоа што сте конзумерист. Правите нешто за животната средина, нешто за децата што гладуваат во Гватемала и слично“.

Сличен пример наведува и со т.н. компанија за обувки „Toms Shoes“, кои преку идејата „Едно за едно“, како што тие велат, со еден пар купени чевли, тие даваат еден пар на некоја загрозена афричка нација. На нивната веб страница www.toms.com, во делот One for one, ќе наидете не само на акција за давање на еден пар чевли во Африка, туку постои и програма наречена, Gift of shoes, Gift of sight и Gift of water. „Томс“, до сега има дадено повеќе од 10 милиони пара чевли на деца на кои тие им се потребни и помогнале да им се врати видот на повеќе од 200,000 луѓе. Интересно, но покрај чевли тие продаваат и кафе, па така, на нивната веб страница наведуваат дека, „за секоја купена вреќичка од нивното кафе, тие се грижат да до лица на кои тоа им е неопходно спроведат една недела чиста вода“.

Не е воопшто тешко да е забележи дека во ова ситуација, која Жижек ја наметнува, постојат два сегменти, првиот е актот на „солидарност“, и „еманципацијата“, како движечка сила за спроведување на солидарноста.

Солидарноста, од француската „романтичарска мисла“, од 1820-тите, претставува унија или општење издигнато од заедничките одговорности и интереси, како помеѓу членовите на одредена група, така помеѓу класи и луѓе воопшто. Таа исто така подразбира и заедништво на чувства и цели. Сенсот на солидарноста, како што сака Жижек да каже погоре, е произлезен од чувството за блискост односно на изразување на блискоста, како човекова особина во потребата за заедништво. Интересно, но французите, под терминот „cloture“, задништво, ја подразбираат акцијата на „затворање на дебата, како волја на мнозинството“. Така, овде, во поширока смисла на тој збор, „зедништво“, не е затворањето per se, туку изразот на заедничката волја на мнозинството како манифестација на општата волја.

Жан Жак Русо, во својот Општествен Договор, го наведува поимот „Volonte Generale“, каде „Волјата на народот (Општата волја)“ го воспоставува легитимитетот на политичката моќ. „Силите на државата можат единствено да бидат раководени од „Општата волја“, за да работат кон создавање на општото добро. Сувереноста на народот може да биде делегирана преку привремена согласност со волјата на човекот, но истата да не биде покорна на волјата на еден човек“, вели Русо. Треба да се напомене дека општата волја, според Русо, не е волја на мнозинството, туку збир на разликите во волјата, т.е. подготвеноста за се. Така, Русо, разликувал дека општата волја (volonte generale) претставува општ интерес за сите индивидуи, а волјата на сите (volonte de tous) е збир на поединечните волји. Општата волја е онаа колективната волја, во која се потиснуват општествените противречности што настануваат од судирот на себичните интереси. Таа е смислата за „заедничкото Јас“.

Жан Жак Русо - „Трпението е горчливо, но овошјето е слатко.“

Во „Општествениот договор“ Русо очигледно бил свесен за противречностите и во самата Општа волја, па така, како заложник на идејата за легитимна власт, тој тврдел дека силата не може да биде нејзин извор, туку правото што произлегува од спогодбите т.е. договорите меѓу луѓето. Цитирајќи го Маркизот Аргнесон, во истоимената книга, кој тврдел дека „секој интерес има различни принципи, и дека спогодбата меѓу двата различни е формирана од страна на еден трет спротивставен интерес“, Русо додал дека во суштина спогодбата меѓу сите интереси е формирана како спротивставеност меѓу сите нив, за да додаде дека: „Освен ако не постојат различни интереси, општиот интерес едвај да би се почувствувал и никогаш не би пресретнал било каква пречка; се би се придвижувало само на себе, а политиката би престанала да биде уметност.“

При ваквиот автархичен став, Русо дури на крај се помирува со фактот суштината на ваквите интересни спротивставености кои ја дефинираат волјата на заедницата и на поединецот се во суштина ништо друго туку само желба и тежнеење за една „Општа волја“ во која секој граѓанин ќе  го изрази своето лично мислење („...but take away from these same wills the pluses and minuses which cancel one another, and the general will remains the sum of the differences; ... in order to have a clear declaration of the general will, that there should be no partial association in the state, and that every citizen should express only his own will.“) .

Меѓутоа, дилемите кои Русо ги расправал за легитимитетот и истиот кој произлегува како израз на договорот за општа волја за заедница т.е. граѓаните, се во суштина и самиот проблем. Имено, Русо кога расправа за „Неуништливоста на Општата волја“, предупредува дека кога општествената врска почнува да биде „опуштена“ и државата заслабена, кога личните интереси започнуваат да се чувствуваат, а малите здруженија да остваруваат влијание врз државата, на општиот интерес му е нанесена штета и е приморан да бара противници. Според тоа, општата волја иако според Русо е стриктно врзана за потребата за Држава, како таква, односно за легитимитетот на остварување на власта, кое е произлезено од правото на меѓусебните договори на луѓето, историјата го негирала токму во најжестоките моменти на Француската револуција, кога токму истите оние кои биле опиени од неговата реч, неминовно морале да применат сила како би ги направиле сопствените договори правно легитимни. Во суштина, општата волја претставува единствено израз на човекова потреба за заедница која бара да биде легитимна т.е. правно признаена како таква.

Така, во смисла на нашиов поставен проблем, механизмот кој погоре го опишавме, во својата цикличност, не претставува ништо друго туку замена на една волја за друга, легално наметнувајќи се како составен, еманципаторски, дел од заедницата.

Еманципацијата, од друга страна, (lat. emancipatus) во Римското право претставува ослободувањето на синот или жената (сопругата) од легалната, правата, власт (patria potestas) на Pater Familias, а се со цел сами да си го најдат „правецот во светот“. Emancipatus произлегува од ex- надвор од и mancipare – да испорача, пренесе, предаде; кое пак произлегува од mancipum – сопственост (manus – рака и capеre – земе).

Во кратки црти, она што се обидувам овде да појаснам е дека, преку таквиот, консумеристички чин на изкупување, т.е. купување на искупување (Жижек), кој циклично не вовлекува во сопствената „солидарна“ моторика има одреден еманципаторски карактер, кој во неговата суштина креира одредено лицемерие.

Тенденцијата да се покаже солидарност, е во суштина процесот на искупувањето. Луѓето, ние, секојдневно сме окружени со страдање, глад, ужасна смрт, општествена и социјална грдотија, па погодени од емотивна потешкотија, која произлегува од моралните карактеристики за нив, изразуваме тенденција на предавање на дел од нашата фактичка власт како чин на милосрдие спрема оној што пропатил, со цел истиот тој „да го најде својот пат“. Денес, индивидуалниот чин на „солидарност“ и „милосрдие“, како морален израз на индивидуалната волја, веќе не е индивидуална исклучивост, туку и акт на Русовото Volonte Generale. Тенденцијата на Државата, преку нејзиниот механизам да го „воспостави и зацврсти владеењето на правото, да се гарантираат човековите права и граѓанските слободи, да се обезбеди мир и соживот, социјална правда, економска благосостојба, и напредок на личниот и заедничкиот живот, преку своите претставници во Парламентот“ е врвен израз на она Русовото погоре кажано.

Во смисла, оние таму некаде, не кои неопходно им требаат средства за да преживеат, ние солидарно им предаваме дел од нашата власт врз одредени средства, за да ги „ослободиме“ од патењето и неправдата која им е предизвикана. На ист принцип е воспоставен и осмислен системот на владеење на правото, кој во суштина подразбира владеење на мнозинството за сметка на малцинството; пренесување на одредени права, овластувања, т.н. легитимитет на помала група на луѓе да го најдат својот пат, како би не искупиле нас и себе си од општествените патења и проблеми.

Токму на ова наведува Жижек, кога понатаму го цитира делото на Оскар Вајлд „Душата на човекот под социјализам“, и каде вели, „Многу е полесно да се има симпатија со страдањето, отколку симпатија со мислата“. Трогнати и потресени од минатонеделните поплави во нашето Балканско соседство, од ужасното страдање, изгубените домови, поплавените села, илјадниците раселени и оставени без некоја јасна иднина дали тие луѓе понатаму ќе успеат цврсто да се кренат на нозе пред дополнителните горки предизвици на животот, сите наши граѓани, ширум нашата Држава, под паролата „Скопје се сеќава“, се кренаа да изразат помош. И веднаш, во жарот на сета таа помош, на интернетот и социјалните мрежи, никнаа фотографии кои го прикажуваат страдањето, солидарноста и симпатиите и апелите за помош кон настраданите. Меѓу нив изобилуваа и фотографии до текст за една носталгија кон едни изминати времиња, кои за нас помладата генерација се тотално непознати, а во кои „се живеело поубаво“. Интересно, но од тие „славни“ времиња изминале повеќе од 20 години, години во кои плукањето по „изминатата удобност и слава“ беше пречекувано како најдобар гостин при локалните куќни слави.

Мапа на поплавите

Но чекајте малку, нели при најголемата трагедија што неделава го зафати Балканскиот регион, „луѓето одеднаш повторно го почуствуваа она заборавено, исплукано и исвиркано заедништво? Од една страна, како што рековме погоре, изобилуваа фотографии за „таа поранешна заедница“, а од друга страна, осамнаа транспаренти од локални спортски навивачки групу од Р.Косово и кај нас, на кои пишува: „Молете се за Босна -  Смрт за Србија.“

Прелесното „заљубување во самите себе“, и пружање на ваквата солидарност и нејзиниот еманципаторски карактер се во суштина грдата лицемерна страна на оваа анти-консумеристичка одлика на искупување. Ваквата амбивалентност на „да се биде секој свој на своето“, а при тоа да се купува солидарност, заради искупување од нашите секојдневни „свирканици“ ја подрива целата правно-морална приказна.

Да го појасниме овој феномен малку попластично.

Секој викенд, во последните месец ипол дена кај нас, на неколку точки во Главниот Град, најглавно во Градскиот Парк, родители со своите деца, баби и дедовци со своите внуци, и млади брачни парови, солидарно – консумеристички и егалитарно, менуваат сликички од албумот на Панини за Светското фудбалско првенство 2014 година во Бразил.

Луѓе од најразлични возрасти и националности, собрани на куп менуваат сликички 1 за 10, 10 за 1. Разликата е што оваа практика е бесплатна. Тоа е неостварен рај за секој злокобен дилер на дрога, цигари и алкохол. И така не е само во Скопје, така е насекаде во Светот. Една пријателка која учествувала на маратонот во Белград, Р.Србија, ми посведочи дека на едно зборно место каде што „дилериве“ се менувале по ул.„Кнез Михајлова“, а каде било предвидено да трчаат маратонците, морало да се премести од другата страна на улицата. Но „дилерите“, упорни во својата практика, и покрај маратонот и врнежливото време, останале „свои на своето“, на маратонските барикади, продолжувајќи да менуваат сликички.

Не би сакал да звучам лицемерно, но еден од тие консимеристи сум и јас. Така, минатиот викенд, менувајќи и претопувајќи се со огромната толпа на луѓе во Градскиот парк, една постара жена ми пријде и ми вели: „Погледнете колку е мирно и убаво. Замислете вака да е секој ден. Светот би бил поубав“.

Слична таква логика преовладива и во време на ужасните поплави кои го зафатија регионот на Подунавјето. Како што напоменавме, неретки се сликите и написите по социјалните мрежи со повици за помош каде се прикажани „Бившите републики заедно“, кои сега, во улога на екс-плукачи, носталгично се враќаат по она исплуканото и лепрозното. Осамнуваат слики на покриви и тераси од „некогаш раскараните браќа“, од тенисери и други јавни личности кои ги припојуваат некогашните граници. Изобилуваат изјави од стилот, „Повторно се обединивме“, и слично.

Хармоникаш

Интересно, но ваквата вербална реторика оди до тој степен каде што ваквата зомби носталгија ги напаѓа Американците дека тие со нивниот т.н. HAARP систем се виновни за поплавите, за високите температури на Балканот, а некои одат и до таму што токму овој систем е виновен за распадот на Поранешната држава, оти, наводно, влијаел врз расположението на луѓето.

Во својот текст објавен во Британскиот весник „Гардијан“, новинарот Сречко Хорват наведува дека луѓето ширум просторите на поранешна Југославија, во време на поплавите, иако си помагале едни со други, но дека сепак нивните Влади се оние кои што ја овозможиле трагедијата. Тој појаснува: „.. Холанскиот крал, Вилијам-Александар, беше во право кога минатата година декларативно изјави „социјалната држава (државата на благосостојба) на 20-тиот век е завршена.“ Во годишното обраќање на националната телевизија, Кралот рече дека „партиципативното општество“ ќе го заземе нејзиното место, во кое луѓето мора да заштедат и да инвестираат за да ја создадат својата општествена т.е. социјална сигурносна мрежа со помалку помош од државата. Обилните поплави на Балканот покажаа дека Кралот беше во право.“

Понатаму, во смисла на изминатите поплави на Балканот, тој додава: „Од една страна, како што водата се смирува, на површината станува се појасно како Хрватската, Босанската и Српската држава не само што не успеаа да ги пердупредат луѓето, или да ги спасат, туку исто така беа и соучесници во трагедијата. Во овие времиња, не постои такво нешто како „природна катастрофа“. „Природната катастрофа“ секогаш е овозможена од социјален фактор.“

Како паралела, интересен е еден текст од авторката Ведрана Рудан, која актуелно со поплавите ќе запише: „Омразата која нас во војната не претвори во крвава топла, ни помогна да во мирот, истрајни, ги градиме дворците на нашите господари. Ме повика една пријателка, ужасната од она што Хрватска ја чека во идната „петолетка“. Ана тврди дека ќе ни ја украдат водата, единственото што ние Хрватите сеуште го имаме. Америте ќе ни го избушат Јадранот и ќе го претворат во бара“.

Во меѓувреме кај нас се случија четири убиства за помалку од една недела. Во првото, средновечен човек беше застрелан седум пати, во второто 19-годиник убил 18 годишник, затоа што бил фатен во кражба на велосипед, во третото мајка извршила чедоморство, а во четвртото љубовен пар си го одзел животот.

Препрека - сврти во десно!

Она што е клучно овде се токму оние акти на милосрдие кои паралелно ги чиниме и на кои се повикуваме, како израз на нашата добробит, оние изливи на купување на искупувањето од проблемите, во суштина ја олицетворуваат грдата страна на моралот во нашето секојдневие.

„О, судбо клета! Едвај чекам да помине потопот. Да се обноват граничните премини. Повторно да бидеме свои на своето. Ние Хрватите, лижејќи Ледо сладоледи, да им ебеме матер на Србите кои го произведуваат“.

Актот на милосрдие овде е мошне едноставно прикажан. Како што наведовме погоре, таа еманципација – егалитерство, функционира само за викенди, кога треба да се менуваат сликички без пари од 10 – 22 часот, на секои четири години додека трае Светското Првенство во фудбал. После тој групен акт, сите ние се враќаме спокојно дома, и спокојно ги впиваме гомнениците кои претходно сме ги подзаборавиле дека треба да ги консумираме. Како што вели Жижек, анти-консумеризмот е во суштина конзумеризам, оти тој само претставува купено време за искупување од срањата. Оттука, грдата страна на ова потполно миросрдие не е рецидивот кон она „исплуканото“ братство и единство, туку покажувањето на братството и единството како нов продукт, бесплатно понуден на пазарот, за сметка и по цена на плуканиците што во домашниот двор веќе почнале да фаќаат мувла и шират одвратна реа. Тие не го решаваат проблемот на она „некогаш исплукано“, а ниту ги решаваат новонастантите смрдеи, напротив, тие ја одложиваат и ја продлабочуваат заразата.

Навистина, милосрдието деградира и деморализира.

Вистинската цел за добивање т.н. братство и единство (ако ништо друго барем во неговата потесна смисла, а не во онаа митологизираната), би било да амбивалентноста која е предизвикана во практиката, која вели „наутро да одам и се менува сликички без пари, мирно, егалитарно и групно, а навечер да палам контејнери и урлам националистички пароли“, биде сведено на невозможно.

Жижек, цитирајќи го Оскар Вајлд, оваа дилема ја наметнува како проблем врза од призмана приватната сопственост, сиромаштијата и богатството, но да не се залажуваме, ваквата амбивалентна практика е консумирана во секоја пра на нашето секојдневие. Да погледнеме само што се случува кај нас изминатава недела, од една страна стојат нашите хумани гестови кон настраданите од поплавите во Босна, Хрватска и Србија, кои се чинат повеќе како лигав и непристоен гест, vis-à-vis домашните проблеми кои се вистинското лице на хуманоста.

Самиот чин на купување на искупување од грдата слика на секодевниот национализам, интелектуалното насилство, нетолеранцијата и слично, се вистинското име на хуманоста.

Секако, ова не значи дека треба да се биде против ваквите несебични акти на милосрдие и хуманост, ниту пак дека истите не треба воопшто да се преземаат, но ако веќе сакаме да ги сочуваме,како би ги практикувале, тогаш, истите да ги согледаме во нивната чиста форма, без моралната куповна т.е. пазарна вредност, во една поширока смисла. Во спротивно, како што веќе Жижек вели, лековите се дел од болеста, а таквата ситуација го продлабочува хаосот, но не го решава проблемот.

Како потврда за погоре изнесеното, новинарката Милица Јовановиќ за „Пешчаник“, ќе запише:

„...сајтовите на најтиражнтие таблоиди објавуваа призори од минатогодишните поплави, од места кои оваа година осанаа суви; „ексклузивни“ вести и фотографии кои беа превземани од социјалните мрежи, не знаејќи кој и од каде се објавувани; трачеви за лешеви кои пливаат по вода во Белград и хавариско исклучување на струја ширум земјата...“. Јовановиќ понатаму ќе заклучи дека, српскиот Премиер Вучиќ глумел главен командат на оружените сили, врвен експерт за хидроградба и слично, а сето тоа поттикнално за поголема паника меѓу луѓето, а истовремено и ги попречувало стручните служби да ја вршат својата работа.

Во нашава ситуација овде, логиката е сосема иста. Додека самата Власт и луѓето околу неа, од „хумани“, „морални“ и „доблесни“ причиниго продаваат митот за искупување на „македонската нација“, толеранција и разбирање меѓу етничките групи, истовремено на барикадите во нас.Ѓорче Петров, тоа се оние истите групи кои сеуште пеколно ги бранат паролите „Чиста Македонија“, „Македонија на Македонците“, „Голема Албанија“, како и претходно споменатите „Помош за Босна – Смрт за Србија“.

Ѓорче Петров 2014 - повторно воспоставување на добрососедски односи

Така, во смисла на цитираните преамбули во почетокот на текстот, онаа од 1991 година, каде определувањето на Република Македонија, како национална држава, која имаше повеќе политичко, а не правно значење, односно онаа од 2001 година, каде граѓанскиот концепт е издигнат на ниво на „конституенс“ на македонската држава (израз највисоко заедничко добро – Volonte Generale), се чини дека првиот служеше единствено како купување на искупување за  исплуканиот социјализам. Оваа втората пак, искупување за национализмот за сметка на граѓанство.

Интересно, но делењето на орални секрети сеуште е актуелно, а речиси никој нема идеја дали и како тоа ќе успееме да купиме искупување за „граѓанството“.

Не ме сфаќајте погрешно, сите овие демократски придобивки навистина звучат одлично, но неразбирливата потреба да се манифестира чин на „Ајде сите да се вклучиме во демократијата; ајде што повеќе луѓе да внесеме во демократијата!“, небаре е селфи фотографија на видеокамера, ми звучи премногу еклектично, несериозно и инфантилно. Ми се чини дека најголем процент на уставно декларирани конституенси – граѓани, не ги разбира прекрасните демократски придобивски. Однадвор сето тоа изгледа како да една мала група на луѓе да им го продава таквиот продукт како искупување за општата волја на деморкатска летаргичност на мнозинскиот конституенс.

Оттука, се додека не се сфати дека кривичното дело – Убиство по чл.123 ст.1 од КЗ на РМ, е причинето додека сторителот е фатен при завршување кривично дело – Тешка кражба по чл.236 ст.1 од КЗ на РМ, односно дека актот на сторителот на вакво дело има исклучиво своја субјективна и објективна врска т.е. однос кон причинетото дело, недопуштено ни е да говориме за било какво искупување. Се до тогаш, дури и уставните начела запишани во Преамбулата од Уставот на РМ, и Темелните вредности предвидени во истиот претставуваат само добар консумеристички продукт за купување на искупување пратенички мандати на т.н. Volonte Generale, а сето тоа во име и за сметка на граѓанскиот конституенс.  

Во спротивно, како што вели Рудан „Ако водата не се повлече, ќе не убие ова Братство и единство“.

ВРТОГЛАВЕЊЕ ДО НОВИ ПАРОЛИ

Денес е 4-мај. Тоа е ден кога пред точно 128 години во Чикаго, во Вторник, на 4 мај 1886 година се случил т.н. бунт Хејмаркет (попознат како Масакрот Хејмаркет), во кој како последица на бомбашкиот напад што се случил за време на работничките демонстрации на истоимениот Плоштад. Демонстрациите најпрво започнале како мирен собир заради поддшка на работниците кои изразиле право на штрајк за да добијат осумчасовен работен ден, и како реакција на убивањето на неколкумина работници од претходниот ден од страна на полицијата. Така, во жарот на демонстрациите, непозната личност фрлила динамит, бомба, кон полицијата, па како реакција на тоа полицијата го срушила јавниот собир. Ударот од бомбата и пукотниците од оружје кои следеле подоцна, резултирале со смрт на седум полицајци и најмалку четири цивили, како и многу други повредени.

Причините за овој собир се многусежни. По крајот на Граѓанската војна во САД 1861-1865, поточно следејќи ја Депресијата од 1873-79 година, индустриското производство во САД го доживеало својот прв процут со невидена забрзаност. Чикако, во тоа време, бил главен индустриски центар на десетици илјадници Германски и Бохемиски емигранти кои биле вработени со висина на плата од околу 1.50 долари на ден. Американските работници, од друга страна, работеле на просек, нешто над 60 часа во текот на шестдневна работна недела. Градот постанал центар на многу обиди за организирање на работничките барања за подобри работни услови.( Barrett, James R. "Unionization". Encyclopedia of Chicago. Chicago History Museum, Newberry Library, Northwestern University. Retrieved April 2, 2012.). Работодавачите, од друга страна пак, на ова, одговориле со анти-синдикални мерки, како на пример, отпуштање и индивидуализација на членови на синдикатите, затворање на работниците, регрутирање на лица кои што ќе ги разбиваат штрајковите, вработување на шпиуни, разбојници, насилници и приватни безбедносни агенти, како и умислено ги влошувале етничките тензии меѓу работниците, а се со цел да извршат поделба меѓу истите. Главните весници кои ги поддржувале бизнис интересите биле често напаѓани од работничкиот и емигрантски печат. За време на економскиот пад помеѓу 1882 и 1886 година, се појавиле социјалистички и анархистички организации, кои имале големо влијание. Така како за пример, членството на т.н. друштво „Витези на трудот“, поточно „Благороден и Свет Ред на Витезите на Трудот“, кое што го одбило социјализмот и радикализмот како идеологија, но ја поддржувале паролата за 8 часовен работен ден, израснало од 70,000 во 1884 до преку 700,000 до 1886 година (Kemmerer, Donald L.; Edward D. Wickersham (January 1950). "Reasons for the Growth of the Knights of Labor in 1885-1886". Industrial and Labor Relations Review 3 (2): 213–220). Во Чикаго, анархистичкото движење од неколку илјади, кое било сочинето најчесто од емигранти, и кое било сконцентрирано од работници од германско говорно подрачје го издавало весникот Arbeiter – Zeitung (Workers` Times), бил издаван од Аугуст Винсент Теодор Спајс, еден од анархистичките лидери во Чикаго, а подоцна осуден како виновен за кривично дело – Заговор при извршување на убиство (од денешна перспектива, според нашиот Кривичен законик, ова дело би се квалифицирало како – Злосторничко здружување по чл.394 ст.3 в.в. со ст.1 в.в. со чл.123 ст.1 од КЗ, односно Тој што ќе создаде група или банда што има за цел вршење на кривични дела, т.е. Ако групата или бандата има за цел вршење кривични дела за кои може да се изрече казна затвор од најмалку осум години, во овој случај - ако лишат друг од живот – Убиство по чл.123 ст.1), како учесник во Хајмаркет Аферата (Henry David, The History of the Haymarket Affair (1936), introductory chapters, pages 21 to 138).

Така, саботата, на 1 мај, илјадници работници го започнале својот штрајк, а собири биле одржани ширум САД со паролата „ Eight-hour day with no cut in pay“ (Очигледно е дека паролата на англиски јазик е така срочена како би се римувала, па преведено на македонски би звучела пролично грубо и неадекватно, но во секој случај, таа би се превела како „Осумчасовен работен ден без кратење на плата.“). Проценките за бројот на работници кои излегле на штрајк ширум САД варираат од 300,000 до половина милион (Foner, May Day, p. 27). Само во Њу Јорк бројот на демонстранти бил околу 10,000, а во Детроит 11,000. Во Милвоки, Висконсин, излегле точно 10,000 работници. Во Чикаго, центарот на Движењето, се проценува дека излегле помеѓу 30,000 и 40,000 работници, додека пак дупло повеќе луѓе учествувале на разни други демонстрации за искажување на други цели. На пример, вработените во дрвната индустрија од Чикаго организирале поворка од 10,000 работници (Foner, May Day, p. 27).

На 3 мај, штрајкувачките работници во Чикаго се собрале близу фабриката „McCormick Harvesting Machine Company“ (МекКормик Компанијата за Земјоделски Машини). Синдикалците од фабриката, кои биле од доминатно Ирско-Американско потекло, и кои во време на штрајкот од 1885 година биле разбиени од страна на Гардата Пинкертон (Детективска Национална Агенција – Пинкертон, основана 1850 година), од истата биле заклучени во неа уште од почетокот на Февруари 1886 година. Ваквите дејствија, од тој настан, заедно со осумчасовниот оружен надзор над работниците од МекКормик, придонело за огормна почит и респектабилност кај штрајкувачите ширум градот. Така, се до штрајкот од 1886 година, разбивачите на штрајкот кои влегле во Фабриката МекКормик, биле во придружба на 400 полицајци. Иако половина од работниците на замена на генералниот штрајк од 1 мај пребегнале, работниците од МекКормик продолжиле да ги вознемируваат „разбивачите“ преминувајќи преку жичните и дрвените огради од фабриката.

Аугуст Спајс, говорејќи во предворјето на Фабриката на 3 мај, ги советувал штрајкувачите „да се држат заедно и да бидат заедно со синдикатот, во спротивно нема да успеат во нивната намера.“(Green, Death in the Haymarket, pp. 162–173) До оваа точка, добро планираните и координирани штрајкувачки акции останале генерално ненасилни, се до оној момент кога на крајот од работниот ден, работното ѕвоно не заѕвонело, група од работници се втурнала низ портите од фабриката и се судрила со „разбивачите“. И покрај обидите да се смират „разбивачите“, полицијата отворила оган на толпата. Двајца работници од МекКормик биле убиени (неколку весници, меѓутоа, посведочиле дека во суштина шест работници биле убиени). Подоцна, Спајс ќе посведочи: „Во тие моменти многу негодував. Од минатите искуства знам дека ваквото касапње на луѓе е со единствена цел да се порази и подрие движењето за Осумчасовен работен ден.“( Green, Death in the Haymarket, pp. 162–173.)

Вознемирени и бесни од чинот на полициското насилие, локалните анархисти набрзина испечатиле и поделиле вознемирувачки флаери кои повикувале на собир за следниот ден, 4 мај, на Хајмаркет Плоштадот, кој тогаш бил развоен комерциајлен центар близу улиците Рандолф и Дисплејнтс. Отпечатен на Германски и Англиски јазик, флаерите посведочиле дека полицијата убила двајца штарјкувачи во име на бизнис интересите, и ги повикала работниците да ја бараат правдата. Првата серија на флаерите ги содржела зборовите „Workingmen Arm Yourselves and Appear in Full Force! “ т.е. „Работни луѓе вооружете се и појавете се во цела сила!“. Кога Спајс ја здогледал токму оваа напишана линија, рекол дека нема да и се обрати на насобраната толпа доколку ваквите зборови не се тргнати од флаерот. Сите освен неколку стотина флаери биле уништени, а новите флаери биле отпечатени без насилните зборови (Avrich, The Haymarket Tragedy, p. 193). Повеќе од 20,000 копии од поправениот флаер биле дистрибуирани (Illinois vs. August Spies et al. trial transcript no. 1, 1886 Nov. 26 M. p. 255. Retrieved October 23, 2008).

Увертирата на овие настани веќе на сите Вам ви е позната, и опишана во кратки црти погоре. Според тоа, она што е важно е да се напомене дека по бомбашкиот напад и пукотниците кои се случиле на Плоштадот Хејмаркет во Чикаго, односно имајќи ги в предвид сите околности и настани кои започнале од 1 мај 1886 година, во Октомври 1886, конвенцијата одржана од страна на Федерацијата на Организирани Занаетчии и Работнички Синдикати, едногласно го избрале 1-ви Мај како датум од кој осум-часовниот работен ден ќе стане стандард. Подоцна, од страна на Социјалистите и Комунистите на Втората Интернационала, со цел да ги одбележат трагичните настани кои се случиле на 4 мај 1886 година, 1-ви Мај е избран како Меѓународен ден на Работникот.

Во поглед на симболиката и значењето на вчерашниот ден, кај нас во Република Македонија, суштината на овој меѓунарнодно признат ден е речиси и заборавена со нашето осамостојување од 8 септември 1991 година. Денес, како соц-реална реакција на едно горко потсетување за сеуште актуелните 23 годишни плуралистички и нормативни работничко-синдикални небулози, на ова наше референдумско, самодекларирано, пост-модерно капиталистичко општество, стојат две млади организации кои на своите плеќи го презеле товарот да ја разбистрат меморијата складирана во медула облонгата (лат. Medulla oblongata – централен дел од долниот дел на човечкиот мозок кој продолжува со `рбетниот мозок, и кој врши нервна контрола на сите витални органи на човековото тело кои се задолжени за најважните човекови функции) на секој уставо-пишан граѓанин на оваа држава. Целта на овие млади луѓе од Левичарското здружение „Солидарност“ и Движењето за социјална правда „Ленка“, иако често оспорувана и етикетирана како „комуњарско-носталгичарска“ и „СДС-мовско партиско диригирана“, лежи токму упорноста да се оттргне мрсната скараџиска краста наталожена во граѓанската медула облонгата, а настаната како резултат на богатата и разноврсна граѓанско-скараџиска традиција на размислување.

Како и секоја година, во изминативе пет години, тие се движеа од зградата на Сојузот на Синдикатите на Република Македонија, преку Паркот на Жената Борец (за воочување на симболиката на овој Парк, погледни некој од претходните есеи за истиот), пред Собранието на Република Македонија, долж бул.„11 Октомври“, преку ул.„Даме Груев“ и бул.„ВМРО“ (поранешен бул.„Маркс и Енгелс“), до пред бул.„Илинденска“ бб, пред Владата на Република Македонија, па повторно преку бул.„ВМРО“ до Плоштад Македонија.

Но и покрај упорните и борбени репетитивни пароли на учесниците на протестот, се чини дека оваа година постои една институционална иронија во сета оваа приказна.

Нели е иронично што упорноста на овие две млади организации, почнувајќи од овој 1 мај 2014 година, веќе ја зацементира сликата на фарса меѓу граѓанинот, како стожер на уставноста во Република Македонија, и Органите на Дравната Власт, како закупци на jus publicum т.е. јавното во нашата Држава. Овие две организации, во очите на оваа фарса од државна реалност, се единствената, реална, спона која, од една страна, Уставореченото граѓанство не ја ни искусило, а Власта како четиригодишен рецидив и Уставоречен граѓански jus publicum супстрат, од друга страна, не ја ни воочило.

И токму тука лежи нашата иронија.

Додека овие млади гласноговорници на улица ја хранат ѓраѓанската свест за „Јавното“, од една страна стои граѓанинот, кој наместо леб, јаде скара, а од друга страна стојат Органите на Државната Власт, преоблечени во ново, самоинтерпретирано нео-класично и барокно руво. Имено, зградата на Сојузот на Синдикатите на Македонија, дали е закупец на само еден спрат и неколку канцеларии од истата, поголемиот дел е полупразен и е раководен од закупничка квази-државна фирма СИН-АГ, која се занимава единствено со издавање закупнина на деловен простор и варење кафе. Паркот на Жената Борец, доби сексуална барокна трансформација. Собранието на Република Македонија, доби огромни стаклени куполи, налик на оние на Германскиот Рахјстаг, со таа разлика што кај нас Народот т.е. Граѓанинот нема пристап над куполата, за да преку неа ги надгледува своите Народни избраници при носењето на важни одлуки од јавната сфера. И секако, тука е комплексот на објекти на Владата на Република Македонија, преоблечени во самонаречен нео-класичен стил, кои како bona fide избрани граѓани на четиригодишно закупен државен простор, ја имплицираат идеолошката разлика меѓу смислата за граѓанинот и смислата за Власта.

Се чини дека симболичкото не е во трансферот на права и гласови кон одредени претставници на Власта, туку во приказот на одредена граѓанска група за себе, како дел од Власта, во име и за сметка на преостанатиот дел од граѓанството, како највисок елитистички израз на воља и желба на граѓанството. Со други зборови, прљавото и неуредното е невозможно да го измиеме, но доколку на истото му се даде една симболичка нарација за надмена репрезентативност и одважност, и истото го преоблечеме во такво самоимплицирано и интерпретирано ново руво, тогаш зошто граѓанинот, скараџијата, би се трудел да ја измие прљавштината, кога секогаш во негово име ќе има некој кој ќе изгледа и ќе нуди призор онаков каков што токму граѓанинот ниту знае, ниту може, а ниту разбира да биде?

Да се обидеме сега малку да ги појасниме нештата од поинаков агол.

Често нештата започнуваат како лажни, неавтентични, вештачки, па како резултат на тоа, сме фатени во сопствената игра. Подоцна ќе се покаже тоа е вистинската трагедија во Вертиго.

Вертиго (Вртоглавица) е приказна за двајца луѓе кои секој на свој/нејзин начин се фаќаат во сопствените игри на настапување. За обајцата, за Мадлен и за Скоти, настапот победува над реалноста.

Која е приказната во Вртоглавица?

Тоа е приказна за пензиониран полицаец, Скоти, кој има патолошки страв од височина, поради инцидент во неговата кариера. Еден негов пријател го најмува како приватен детектив да ја следи неговата преубава сопруга, Мадлен, играна од Ким Новак, жена која што е мистериозно опседната со духот на почината шпанска убавица, Карлота Владес. Скоти и Мадлен се вљубуваат. Жената се самоубива.

Првиот дел во Вртоглавица кој ја објаснува приказната за самоубиството на Мадлен, не е толку поразителен каков што би требало да биде, бидејќи тоа навистина е ужасна загуба, но во суштина оваа загуба идеалот преживува. Идејата за фаталната жена Скоти тотално го опседнува. Она што оваа фасцинанта слика на фатална жена во крајност го симболизира е смртта.  Фасцинацијата од убавина секогаш е завесата која го затскрива кошмарот, исто како и идејата за фасцинантото суштество, Мадлен, и на кое ако му се доближиме премногу блиску ги гледаме гомната и трулежот насекаде. Крајниот пад не е физичкиот пад, туку амбисот на смртта на другата личност. Тоа е она што филозофите го опишуваат како „ноќ на светот“ – кога ќе погледнеш некого во неговите/нејзините очи, го гледаш амбисот. Тоа е вистинската спирала на вртоглавицата која не привлекува.

Скоти, скршен и сам, лута низ градот, не можејќи да ја заборави Мадлен, барајќи жена, слична на неа, ќе најде една обична вулгарна девојка - Џуди. Новата девојка личи на Мадлен, се однесува како Мадлен, фаталната убавица, за подоцна да откриеме дека таа е Мадлен. Она што ќе го откриеме подоцна е дека пријателот на Скоти, кој го најмил како приватен детектив, исто така ја најмил и Џуди, да ја имитира Мадлен, а се со цел во таен заговор ја убие вистинската Мадлен за да и го земе богатството.

Кадарот од профил во Вртоглавица, можеби е најклучниот кадар во филмот. Таму е прикажан идентитетот на Мадлен, поточно на Џуди, во сета негова трагична тензичност. Тоа и дава мрачна позадина за фасцинантиот профил на Мадлен во ресторанот „Ерни“, на почетокот од филмот. Скоти во оваа сцена е премногу засрамен да ја погледне Мадлен директно во очи, па така ни се чини дека она што тој го гледа, на некој начин, е предмет од неговите сништа, кој е далеку по реален отколку реалната жена која седи на шанкот позади него. Овде, во суштина, симболички е претставен фактот кој често ни е пред очи, ние секогаш гледаме половично – само „едната половина“. Субјектот е нешто парцијално, лице кое што го гледаме, а позади него постои празнина - ништо. И секако, ние спонтано се стремиме да ја пополниме таа празнина, тоа ништо, со нашите фантазии за богатството на човековата личност, моралот, добрината и слично. За да видиме со што реалноста недостасува, да ја видиме таква каква што е, тогаш ја гледаме субјективноста. За да се соочиме со субјективноста, значи да се соочиме со женственоста. Женственото е субјектот, а мажественото е лажното. Мажественоста е бегство од најрадикалните кошмарни димензии на субјективноста.

Скоти, за да ја задоволи својата мажествена верзија на субјективно доживување за Мадлен, најпрво се принудува себе си, преку својата фантазија за Мадлен, ја принудува Џуди да купува и се облекува во облека која што би прилегала на фантазијата на Скоти за Мадлен. Џуди на моменти пружа отпор, но Скоти тоа не го прифаќа под изговор дека само така Џуди би изгледала субјективно задоволително.

Кога Џуди е веќе преоблечена како Мадлен, таа е веќе реализирана фантазија под нејзиното вистинско име – кошмар. Реализирана фантазија, што тоа подразбира? Секако, таа се одржува единствено преку екстремно насилие. Во овој случај, насилство манифестирано од Скоти, брутално преоблекувајќи ја Џуди, реална и обична девојка, во Мадлен, фантазијата на Скоти. Навистина, тоа е процес на мортификација, што истовремено е и мортификација на желбата за жена.  Со цел да се има Марлен, жена, да се посакува, сексуално да се општи со неа, Скоти мора да ја мортифицира, односно видоизмени во мртва жена. За целите на машкото либидо важи парафразираната изрека: „Единствената добра жена е мртвата жена.“ Оттука, Скоти не е фасциниран од Мадлен per se, туку од целата сцена, драматизација. Тој гледа наоколу, проверува, балансира, координира, дали фантастичните координати се реално тука. Во онаа точка, кога реалноста во целост се поклопува со фантазијата, Скоти е подготвен да го реализира долго одложениот сексуален чин.

Според тоа, резултат на ова насилство е совршена координација меѓу фантазијата и реалноста, еден директен краток спој.

Што тука навистина не мачи, бруталната реалност или фантазијата?

Логиката овде е типично Фројдовска, ние бегаме во сништата, за да побегнеме од ужасната реалност. Но тогаш, она што ќе го доживееме во сништата станува уште поужасно, така што тогаш бегаме дури и од сништата, назад во реалноста. Во прв поглед ќе речеме, сништата се за оние кои не можат да издржат, кои не се доволно силни за реалноста. Меѓутоа, во суштина, подоцна гледаме дека реалноста е за оние кои не се доволно силни да се соочат со своите сни.

Па во смисла на погоре кажаното, секако, во нашиот Устав од 1991 година во „новата“ Преамбула, алинеја 5, е утврдена една од целите заради која, како израз на заедничка желба и волја да се изрази во целост „историскиот факт дека Македонија е конституирана како национална држава на македонскиот народ во која се обезбедува целосна граѓанска рамноправност и трајно сожителство на македонскиот народ со Албанците, Турците, Власите, Ромите и другите националности кои живеат во Република Македонија “, - „да се обезбеди социјална правда, економска благосостојба и напредок на личниот и заедничкиот живот “. И секако, во чл.8 алинеја 8 како дел од темелните вредности се впишано и „хуманизмот, социјалната правда и солидарноста “, односно во Одделот 2  се предвидени за Економски и социјални слободи и права кои како такви предвидуваат: слобода на работа, право на работа, парво на синдикално организирање, право на штрајк, право на социјална сигурност и правото на социјално осигорување. Тие како такви ја надополнуваат желбата, не само на уставотворецот, туку и на граѓаните за заедничка социјална држава, односно ги втемелуваат координатите за карактерот на економските односи во Република Македонија, и изразот на социјална правда дефиниран од Државната Власт.

Имајќи ги во предвид овие факти, тогаш како е можно да врз основ на годишните статистички податоци од Заводот за статистика на РМ за 2013 година, изготвени на годишно ниво, а објавени на 30.05.2013 година (http://www.stat.gov.mk/pdf/2013/2.1.13.13.pdf) , бр.2.1.13.13, под табелата Т-03: Обвинети полнолетни лица според групите на кривични дела, видот на одлуката и полот, да во графата за сторени Кривични дела против работните односи, да се обвинети вкупно 19 лица, од нив 6 да се жени, 12 од нив се прогласени за виновни, за 2-ца постапкат е запрена, а за 5 обвинението е одбиено, и при тоа сме доволно информирани дека во нашето трудово право е воведен „отказ без отказен рок, намалена испратнина, која се исплаќа при прогласувањето за „технолошки вишок“, намален паричен надоместок што се добива во случај на привремена невработеност, укинување на уставната можност за работничко управување во приватните компании, судски да се забрани дејствувањето на некој синдикат или организирањето штрајк, како и укината можност работниците да заминат во пензија врз основа само на својот остварен работен стаж, воведени глоби за работниците што непријавени работат на црно (одредба што е соборена како противуставна, но која повторно е вратена), ги намалување на деновите за годишен одмор, укинување на надоместоците на плата и трошоците во врска со работата - преку концептот на „бруто-плата“, итн. (http://www.novamakedonija.com.mk/NewsDetal.asp?vest=4301386313&id=9&setIzdanie=22869&fb_action_ids=10152345644402180&fb_action_types=og.likes&fb_ref=.U2FF1AvmMSY.like)“.

Или можеби пореални се одлуките од „низата мерки за поттикнување на вработувањето“ на невработени млади лица до 29 години за ставање во законска рамка на можноста за ослободување од плаќање на социјални придонеси на работодавачите кои ќе вработат лице до 29 години, која беше усвоена од Собранието на Р.Македонија (http://netpress.com.mk/nova-merka-za-vrabotuvanje-na-mladi-lica-do-29-godini/) vis-a-vis Уставната одредба по чл.33 каде: „Секој е должен да плаќа данок и други јавни давачки и да учествува во намирувањето на јавните расходи на начин утврден со закон. “ Или можеби со одредбите од чл.34 „Граѓаните имаат право на социјална сигурност и социјално осигурување утврдени со закон и со колективен договор. “ ?

Дали овие одлуки и мерки се пореални отколку одредбите во Уставот, или се истите израз на „брутална реализација на фантазијата“?

Во Кривичниот законик на Република Македонија, кој покрај Уставот, како ултимативна заштита на слободите и правата на граѓаните, во глава 18-та од чл.166 до чл.171 постојат одредби кои се однесуваат на Кривични дела против работните односи. Во нив спаѓаат: Повреда на правата од работен однос (чл.166), Повреда на правото од социјално осигорување (чл.167), Злоупотреба на правата од социјално осигорување (чл.168), Повреда на правата за време на привремена невработеност (чл.169), Непревземање мерки на заштита при работа (чл.170) и Повреда на правото за учество во управувањето (чл.171).

Во истиот Закон, во членовите 28-а, 28-б и 28-в кои се однесуваат на кривичната одговорност на правните лица во Република Македонија. Врз основ на чл.28-а правното лице, каде што се предвидени Условите за кривична одговорност на правното лице, покрај преостанатите таксативно наброени кривични дела за кои истото може да одговара стојат и погоре споменатите членови 166, 167, 170 и 171. За делата предвидени по чл. 168 и 169 од КЗ, правното лице не може да одговара, бидејќи такви измени сеуште не се извршени во овој закон.

Тогаш, како е можно да ни се протнуваат законски решенија, опишани погоре, кои бесмислено ги подриваат основните правни норми срочени во нашиот Устав, а кои не нудат никаква можност за превентивна и казнена делотворност на веќе `рѓосаниот правен систем?

Дали нашата реалност е толку очајна што дури и при бегството кон непосакуваниот кошмар ни се чини јалов обид? Во суштина, сите одредби, дали Уставни или законски се најобична парола на транспарент, која е потребна само моментално, субјективно и парцијално пополнета во оној празен – ништожен простор каде се кршат копјата на сонот за спроведување на Уставот и сонот да се согледа реалното. Токму тоа е вистинската реалност на имплементацијата на ваквите нормативи - бегство од најрадикалните кошмарни димензии на субјективноста. Тоа е ебење на мртво, впрочем нели „Единствената добра жена е мртвата жена“?!

Ако нешто не учи историјата, тогаш треба да сфатиме дека таа се повторува, најпрво како трагедија, а потоа како фарса.

Од една страна ги имаме скараџиите, а од друга барокџиите. На овие првите, се чини дека, мажественоста е еквивалент на гастрономијата, додека на овие вторите, мажественоста лежи токму во беспрекорниот приказ за „љубовта кон народот“ и негово фетиширање. За обете страни грдата и загомнетата нормираност е реалноста која е сосема доволна за оние кои не се доволно силни да се соочат со своите сни.. 

Суштината на „Вртоглавица“ од Хичкок овде лежи токму во одлуката на нашиот херој од 03.05.1886 година од Чикаго, Аугуст Спајс. Одлуката да се поништат флаерите на кои пишувало „Workingmen Arm Yourselves and Appear in Full Force! “   поради тоа што биле премногу насилни, па поради тоа немало да се обрати на насобраната толпа на работници во Чикаго, е во суштина соочување со пропаста од сопствените сни пред очигледната брутална реалност.

Кај нас, „Вртоглавицата“ е негде сеуште во воздухот, измеѓу оној простор што е толку широко поставен од скараџиите и барокџиите, а во кој се издигнати на пароли Уставните и Законските одредби и кои очајно го бараат своето јаве во лудницата од немилосрдни кошмари. Постои една мала група на актери кои ја погледнале таа координација меѓу фантазијата и реалноста.

Треба да им се даде шанса и да се поттикнат нивните пароли за да ни помогнат да се соочиме пропаста од сопствените луцидни сни.